ابوعلي / ابوعبدالله احمد بن محمدبن يعقوب (وف 421ق) فيلسوف، اديب، نويسنده و منشي آل بويه. ملقب به خازن. در خانواده‌اي زرتشتي در ري متولد شد. ليكن بعد اسلام آورد.
ابن مسكويه چهرة برجسته‌اي در حيات عقلي و فرهنگي زمان خود بود. در رشته‌هاي گوناگون، تاريخ، علم كلام، فلسفه و پزشكي تبحر داشت. به كيمياگري و علوم غريبه سخت علاقه‌مند بود. برداشت وي از دين بيشتر فلسفي و تا حدي عقلاني بود. از آثار مهم او «تجارب الالم و عواقب الهمم» در تاريخ است از ديگر آثار بزرگ وي: «تذهيب الاخلاق وتطهيرالاعراق». در فلسفة اخلاق است.